Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Ужо сёньня: 125-годзьдзе Кузьмы Чорнага, 100-годзьдзе Беларускай сялянска-работніцкай грамады


Вільня. 1989 год
Вільня. 1989 год

Падзеі 24 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Дата дня

1989 — у Вільні пачаўся Ўстаноўчы зьезд Беларускага народнага фронту «Адраджэньне».

Устаноўчы зьезд БНФ, на якім прысутнічала каля 400 дэлегатаў, адбыўся 24–25 чэрвеня 1989 году ў Вільні, бо правесьці яго ў Менску не дазволіў Прэзыдыюм Вярхоўнага Савету БССР.

Зьезд абраў Сойм, ухваліў Статут, праграму і пастановы аб кірунках і спосабах дзейнасьці: «Аб палітычным плюралізьме», «Аб беларускай нацыянальнай сымболіцы», «Аб дзяржаўнасьці беларускай мовы», «Аб пераадоленьні наступстваў Чарнобыльскай катастрофы» і «Аб праекце Канстытуцыі БССР».

На пасаду старшыні Сойму БНФ абсалютнай бальшынёй галасоў быў абраны Зянон Пазьняк. Яго намесьнікамі сталі Юрась Хадыка і Міхась Ткачоў.

Зянон Пазьняк
Зянон Пазьняк

Таксама ў гэты дзень

1388 — Вітаўт выдаў прывілей габрэям.

1404 — Смаленск вярнуўся ў склад Вялікага Княства Літоўскага.

1812 — войскі Напалеона Банапарта перайшлі Нёман каля Коўна, пачалася расейска-француская вайна 1812 году.

«Армія Напалеона пераходзіць Нёман», карціна невядомага мастака
«Армія Напалеона пераходзіць Нёман», карціна невядомага мастака

1925 — 100 гадоў таму заснаваная Беларуская сялянска-работніцкая грамада.

1934 — сталіца Ўкраіны перанесеная з Харкава ў Кіеў.

1941 — войскі нацысцкай Нямеччыны занялі Горадню.

1941 — пачалося першае і самае моцнае бамбаваньне Менску нацысцкай авіяцыяй, якое доўжылася некалькі дзён.

1945 — парад Перамогі ў Маскве. Парад прымаў маршал Георгій Жукаў. Камандаваў парадам маршал Канстанцін Ракасоўскі.

1948 — СССР перакрыў дарогі з Бэрліну на захад і ўвёў блякаду Заходняга Бэрліну (працягвалася 324 дні).

Амэрыканскія самалёты дастаўляюць харчаваньне ў аэрапорт Тэмпльгоф Заходняга Бэрліну падчас савецкай блякады гораду, 1948
Амэрыканскія самалёты дастаўляюць харчаваньне ў аэрапорт Тэмпльгоф Заходняга Бэрліну падчас савецкай блякады гораду, 1948

1963 — у студыі BBC у Лёндане ўпершыню прадэманстравалі побытавы відэамагнітафон.

1964 — у Цімкавічах адкрыўся мэмарыяльны літаратурны музэй Кузьмы Чорнага.


Прэзыдыюм устаноўчага зьезду Беларускага Народнага Фронту «Адраджэньне». Зьлева направа: Алесь Суша, Зянон Пазьняк, Міхась Ткачоў, Юры Хадыка. Вільня, чэрвень 1989
Прэзыдыюм устаноўчага зьезду Беларускага Народнага Фронту «Адраджэньне». Зьлева направа: Алесь Суша, Зянон Пазьняк, Міхась Ткачоў, Юры Хадыка. Вільня, чэрвень 1989

У гэты дзень нарадзіліся

1767 Стэфан Грабоўскі, вайсковы дзеяч, адзін з кіраўнікоў вызвольнага паўстаньня 1794 г.

1777Ян Ходзька, пісьменьнік, публіцыст, грамадзкі дзеяч.

1796Ян Чачот, беларускі і польскі паэт і фальклярыст. У 1818 годзе стаў сябрам тайнага таварыства філяматаў. Пасьля выкрыцьця царскімі ўладамі віленскіх студэнцкіх згуртаваньняў у 1823 годзе зьняволены ў Віленскай турме, потым сасланы на Ўрал. Толькі праз 10 гадоў паэту дазволілі вярнуцца ў Беларусь.


1838 Ян Матэйка, мастак.

Бітва пры Грунвальдзе, карціна Яна Матэйкі, 1878
Бітва пры Грунвальдзе, карціна Яна Матэйкі, 1878

1880Іван Краскоўскі, дзеяч беларускага і ўкраінскага нацыянальных рухаў.

1900 — нарадзіўся клясык беларускай літаратуры Кузьма Чорны (Мікалай Раманоўскі).

Кузьма Чорны,
Кузьма Чорны,

1949 Уладзімер Тоўсьцік, жывапісец, народны мастак Беларусі.

1968 Барыс Гельфанд, шахматыст, міжнародны гросмайстар.

У памяці

1744 Багуслаў Корвін-Гасеўскі, рэлігійны дзяяч ВКЛ, біскуп беларускі і смаленскі.

1834 Людвік Тадэвуш Замбжыцкі, адзін з кіраўнікоў паўстаньня 1830–1831 гг.

1863 — падчас нацыянальна-вызвольнага паўстаньня за прачытаньне маніфэсту ў мястэчку Ішчална расейскія карнікі расстралялі ксяндза Адама Фалькоўскага.

1976 Аскар Марыкс, мастак, заснавальнік беларускай сцэнаграфіі, народны мастак Беларусі.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава
XS
SM
MD
LG